Het gaat de laatste tijd veel over toenemende bedreigingen. En terecht. Het loopt overal de spuigaten uit. Niet alleen door anoniempjes op Sociale Media, maar ook op straat, in mailboxen, via de telefoon en tijdens demonstraties. Het is een gif dat we bij onszelf inspuiten zonder dat we het in de gaten hebben. Is er nog iemand die met droge ogen durft te beweren dat hij zich niet moreel superieur voelt ten opzichte van een ander? Ik ken ‘m niet. Ik heb bij mezelf de toets gedaan en ook ik ben gezakt. En ik kan het niet eens goedpraten. Het sluipt erin.
Al een tijdje vormt er zich een metafoor in mijn hoofd. Een lange rechte lijn wordt elke dag een beetje krommer tot er uiteindelijk een cirkel vormt. De rechte lijn staat voor duidelijk moreel besef, de krommingen staan voor sluipende polarisatie en stiekem toenemend onbegrip. De cirkel staat voor de vicieuze val waar we ingetrapt zijn. Die zich sluit als het te laat is. Waar het begin zoek is, waar het eind zoek is, waar we de weg zien en ‘m ondertussen ook kwijt zijn.
Behalve dat ik vaak ronddool op social media, kijk ik regelmatig naar talkshows. Als sommige mensen spreken ben ik stil en luister ik aandachtig. Dat gebeurt niet vaak. Twee keer werd ik wat dat betreft vlak achter elkaar verwend. Eerst Meike Lubbers in Op1 en gisteren Beatrice de Graaf bij Margriet (M). Meike zei verstandige dingen over trial by media over het ‘onderwerp’ Marco Borsato. Hoewel het daar in dit stukje niet over gaat, heeft het zeker raakvlakken.
Als Beatrice spreekt, luister je. Wat Meike Lubbers is op juridische vraagstukken is Beatrice op gebied van veiligheid. Althans voor mij. Op de vraag van M wat we tegen de escalerende polarisatie kunnen doen om Nederland veiliger te maken volgde een woordenstroom die nauwelijks is bij te houden. Ik pik eruit wat me opviel. Allereerst stelde ze dat je dat op verschillende niveaus aan de kaak kunt stellen. Van rijksniveau tot en met persoonlijk niveau. Met de Kerst in zicht leek het Beatrice wel aardig om de persoonlijke kant aan te stippen
Introspectie was het woord dat ze gebruikte. Kijk naar jezelf en stel jezelf confronterende vragen. “Hoe open sta ik nog voor het gesprek?”, bijvoorbeeld op social media. Zij constateert dat mensen niet naar elkaar luisteren uit een – al dan niet misplaatst – gevoel van morele superioriteit. We zijn alleen nog maar aan het ‘zenden’ en niet meer aan het ‘ontvangen.’ Het trieste van het verhaal is dat er geen snelle, pasklare oplossingen zijn. Langzaam wordt verharding en het daarbij behorende asociale gedrag genormaliseerd.
Op sociale media zou een goed begin zijn het verbieden van anonieme accounts. Daar maken de verschillende platforms geen haast mee. Bang om klandizie en daarmee omzet kwijt te raken. Een stompzinnige korte termijn visie, want als het te erg wordt grijpt de overheid in. En die regels zijn altijd strenger dan zelfopgelegde regels. Ik probeer zelf mijn eigen cirkel te doorbreken. Ik maak wel onderscheid, want niet alleen aan ‘mijn kant’ is er verharding. Ik probeer niet in ordinaire scheldpartijen terecht te komen. Dan gaat de block erop. Zeker als ze met bedreigingen gepaard gaan. Ik doe niet (meer) mee aan publieke schandpaalmethodes. Dat schept grotere kloven en leidt nergens toe. Als ik reageer, probeer ik dat met enig fatsoen te doen. Ongeacht de ontvanger. Als de respons met gelijkwaardig fatsoen wederkeert, is er een mogelijkheid tot conversatie. Anders niet.
Als nu maar genoeg mensen dat gaan doen ontstaat er misschien een kentering. Dat kunnen we niet alleen. De eigenaren van sociale platforms moeten meehelpen. Veel meer dan een flinke dosis eigen verantwoordelijkheid is daarvoor niet nodig. Tot zover ‘sociale omgang voor beginners’. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Want we moeten opnieuw beginnen.
Disclaimer: Lees, geef, zie maar:
vadertje.backme.org
