Een voordeel van oud worden is dat je gelatener kunt omgaan met de moedeloosheid die je door diezelfde ouderdom beter in kaart hebt. Overzicht, zeg maar. De aarde herbergt een pathetische verzameling aan toevalligheden. Waaronder de mens. Een zich superieur wanend gezwel dat zijn eigen ondergang nog niet ziet aankomen als het frontaal op hem afkomt. Of domweg ontkent. Tot het te laat is, natuurlijk. Tot nu toe heeft de mensheid mazzel gehad. Mazzel dat we nog niet zijn uitgeroeid door natuurrampen of kosmisch onbehagen. Maar nog meer door onverklaarbaar misgelopen zelfdestructie. Wat, ironisch genoeg, aangeeft wat een enorme prutsers we zijn. Zelfs dát lukt ons niet. Want waarom heeft nog geen op sterven na dood zijnde dictator op de knop gedrukt? Er zijn ongetwijfeld genoeg van dat soort figuren (geweest) die zulke gedachten hebben (gehad). “Als ik ga, dan de rest ook.” Zoiets.
De Noord Koreaanse Kim, bijvoorbeeld, acht ik daartoe in staat, maar daar maak ik me niet echt zorgen om. Als hij ongeneeslijk ziek is en in zijn kinderlijke wraakzucht ‘de rest’ wil meenemen, krijgt hij waarschijnlijk zijn eigen raket op z’n hoofd. Los van het feit dat hij niet genoeg in huis heeft om de aarde te laten ontploffen. Hetzelfde geldt min of meer voor terroristenstaatjes als Iran en wat dies meer zij. Voor werelddestructie moeten we bij de gekken zijn van de de grootmachten. Trump acht ik in staat, dus dat kan eventueel nog komen. Putin is momenteel de grootste kanshebber op dat scenario, wat mij betreft. Knettergek en met een schrikbarend groot arsenaal aan kernwapentuig. Na deze generaliserende bespiegelingen kom ik automatisch uit bij de volgende, prangende vraag:
“Maakt het uit?”
Nee. Helaas. Uit de vergetelheid zijn we gekomen en daar gaan we ook weer naar terug. Ongeacht wat we doen in het leven. Na de dood geen besef van het eigen vergane bestaan, dus ook geen verantwoording af te leggen. “Is het dan allemaal voor niets?” Ja. Helaas. Of je nu Adolf Hitler was of Anne Frank. Je bent net zo dood. Of je nu lang of kort hebt geleefd. Je bent net zo dood. “Ja, maar je doet het toch voor je nageslacht? Een goed leven leiden?” Ga je gang, maar die zijn straks net zo dood als jij. In die vergetelheid, waar we onvermijdelijk terechtkomen, is een seconde net zolang als 13 miljard jaar.
In het niets ontbreekt alles.
De foto’s die de Webb telescoop heeft gemaakt, en afgelopen week zijn vrijgegeven, gaan terug tot zo’n 13 miljard jaar. Hoewel prachtig is het ook beangstigend. Zó overweldigend duidelijk in beeld krijgen van onze eigen nietige overbodigheid. Zó duidelijk in beeld krijgen dat we een toevallig bijproduct zijn van een massieve toevalligheid. En er komt meer. Nog een half miljard jaar verder terug en we kunnen de oerknal zien. Ik verwacht daarbij helemaal niets anders te zien dan spectaculaire beelden van ongelooflijke explosies door botsende universa. Ik beloof alvast dat ik in nederigheid mijn hoofd buig bij het zien van een onvermoede goddelijke hand. Ik sterf dan waarschijnlijk ter plekke van verbazing. Maar ik ben arrogant genoeg om die, weliswaar troostrijke, gedachte naar het rijk der fabelen te verwijzen. Geloof (het woord zegt het al) is niets meer dan een vermoeden. Een hardnekkig vermoeden en waarschijnlijk noodzakelijk voor veel mensen om zin te geven aan een zinloos bestaan.
Maar wie nu nog denkt dat de mensheid enige rol van betekenis heeft in dit universum moet zich na laten kijken. Zelfs al is er een idioot die de aarde laat ontploffen zal ‘ons’ melkwegstelsel dat niet opmerken. Een heelal heeft geen emotie, geen medelijden, geen gevoel. En daar zijn wij aan overgeleverd.
Dus doe maar wat. Het maakt geen fluit uit.
Disclaimer: gratis te lezen, donaties zijn welkom via:
vadertje.backme.org
