Simon Carmiggelt zag de fragiliteit van de democratie en constateerde tegelijkertijd dat we het ermee moesten doen. Simpelweg omdat we (nog) niks beters hebben. Hij zei: “(…) daarom geen drie, maar twee hoeraatjes voor de democratie.” Ik ben het met hem eens. Met dat verschil dat ik er in het huidige tijdsgewricht er slechts één hoeraatje uitkrijg. Dat is uw schuld. En de mijne. Ik bedoel natuurlijk: de schuld van die groep waar we deel van uitmaken. Het volk. De democratie is er voor het volk en door het volk. Dat was het idee. Mensen die door het volk zijn gekozen om het volk te dienen. Binnen de grenzen die we met z’n allen hebben afgesproken. De wetten. En die zijn, binnen een democratie, onovertroffen in ruimte die het de burger biedt. Dus ook aan de kwaadwillenden. Daarmee is de democratie zelf haar eigen ergste vijand.
Het volk, dat democratie zo hard nodig heeft, verdient haar niet.
Het grootste deel van elk volk rent in de regel om het hardst naar de politicus die belooft de portemonnee het meest te zullen vullen of het minst leeg te halen. In tijden van financieel ongenoegen bepaalt dat voor een groot deel ons stemgedrag. De zondebokken schieten als paddenstoelen uit de grond in crisistijden. Het is altijd de schuld van ‘hun’ maar nooit van ‘ons’. Het zijn meestal de asielzoekers die het onheil binnen onze landsgrenzen hebben gebracht. Ze pikken onze banen en wonen in onze huizen. Enfin, u kent de cliches die bij elk ongenoegen de kop opsteken. Het maakt opeens ook niet meer uit of asielzoekers uit oorlogsgebieden komen. Sommige zeggen nog voor de vorm dat die natuurlijk wél welkom zijn, maar willen ondertussen de grenzen dicht voor iedere niet-Nederlander. En dan is daar natuurlijk Europa (lees: Europese Unie). Ook een favoriete kop van jut met haar vermaledijde regels. Voor het gemak wordt maar even vergeten dat bijvoorbeeld Nederland grof geld verdient aan de interne markt die mogelijk gemaakt is door de EU.
Maar goed.
De democratie staat meer dan ooit onder druk. En, mede daardoor, de EU en de NAVO. Het lijkt wel of politici slechts druk zijn met de ontevreden burger en het zicht zijn verloren op een niet zo onvoorspelbaar toekomstbeeld. Als de EU uiteen valt heeft Putin’s Rusland zijn zin gekregen. Verdeeldheid ligt op de loer als mensen alleen nog maar aan hun eigen ellende kunnen denken. En daar MOET de politiek zijn verantwoordelijkheid nemen. Maar dat doen ze niet. Niet hier en niet in de rest van Europa. De EU liep al langer gevaar door de wankele democratieën in Hongarije en Polen. Zelfs Zweden moet eraan geloven. En nu ook Italië. Landen die geregeerd (gaan) worden door populisten of erger.
Nergens heeft de democratie een adequaat antwoord. Want ook de vijanden van de democratie zijn door het volk van diezelfde democratie gekozen. In Nederland woedt nu een ongemakkelijke discussie over het uitsluiten van een parlementslid (Pepijn van Houwelingen) vanwege het photoshoppen van een nazivlag in handen van een minister. Het wringt met de grondbeginselen van de democratie. Ik sla mijn persoonlijke walging maar even over omdat het over iets fundamentelers gaat dan mijn emotie en het geklungel van een achterlijke onruststoker. Ik vind dat het de hoogste tijd wordt om democratisch gekozen figuren die zich bewust tegen de democratie keren met ondemocratische middelen moeten worden aangepakt.
Dat is nogal wat. Ik weet het. Maar het alternatief is grotesk en ondenkbaar. Hitler, de democratisch gekozen vijand van de democratie, sleep ik er maar weer eens bij. Hij is het ultieme voorbeeld waartoe ongenoegen onder het volk toe kan leiden. Willen we terug naar een volledige viering van de democratie. Misschien zelfs wel met drie hoeraatjes, dan moeten we de ethische grenzen van wat we bereid zijn te accepteren op te gaan zoeken. Wat mij betreft is een hele hoop geoorloofd als je daarmee voorkomt dat de democratie om zeep wordt geholpen.
Als we dat niet serieus nemen, dan kunnen we straks nog slechts denken aan hoeraatjes voor de democratie.
Disclaimer: gratis als altijd. Namens mijn energierekening dank ik u alvast voor eventuele donaties.
vadertje.backme.org
