Ik stel mezelf vaker dan me lief is de deprimerende vraag of het leven überhaupt zin heeft als het niet oneindig is. In welke (bewuste) hoedanigheid dan ook. Deprimerend omdat er vooralsnog geen uitsluitsel valt aan te leveren. Hoewel ik vurig hoop op een voortzetting van mijn bewustzijn na de fysieke stilval, twijfel ik daar ernstig aan. Gelukkig zijn er korte momenten van berusting waardoor er enige ruimte beschikbaar komt om me over andere vragen te buigen. Eén daarvan stel ik mezelf met opgedrongen regelmaat omdat ik maar niet kan wennen aan de collectieve stupiditeit van het gros der mensheid. En die vraag is: Wil de mens eigenlijk wel gered worden? En dan bedoel ik niet in religieuze zin, waar vergeving, absolutie en herrijzenis als jackpot aan hemelse horizonten fonkelen. Nee, ik bedoel van zichzelf. Die collectieve stupiditeit hangt nauw samen met selectief geheugenverlies (en nog veel meer, maar dit wordt een column en geen boekwerk). Bovendien heb ik de stellige indruk dat die stupiditeit aan het uitdijen is.
Ik zal maar meteen antwoord geven op mijn eigen vraag: ik denk niet dat de mens zichzelf wil redden. En als we dat al wel willen zijn we niet toegerust met het gereedschap om uiteindelijke destructie te voorkomen. De evolutie kan de menselijke vraatzucht niet bijbenen. We koesteren hoop op een betere wereld, maar dat is valse hoop. Hoop om niet onder ogen te hoeven zien – en er dus niets aan hoeven doen – wat er allemaal misgaat. En als we niet weg kunnen kijken, vergeten we het gewoon. Een bijzondere vergeetachtigheid is het, dat wel. Het is een gekozen vergeetachtigheid.
Enkele voorbeelden van collectief geheugenverlies.
Vergeten zijn de goede voornemens om minder te gaan vliegen, want corona heeft ons onomstotelijk laten zien dat de lucht er een stuk gezonder op wordt als we minder vliegen. De blijdschap om schonere luchten is de vergetelheid ingeflikkerd en vervangen voor, onder andere, banale vakantiekoorts. We vliegen inmiddels alweer net zoveel als voor corona: 19 miljoen vluchten van en naar Nederland tot nu toe dit jaar.
De Duitsers zijn voor het eerst in hun naoorlogse geschiedenis vergeten hoe gevaarlijk extremisten zijn want de extreem rechtse AfD (Alternative für Deutschland) maakt een flinke opmars.
Kom op zeg! In Duitsland, of all places! Als ze ergens beter zouden moeten weten, is het daar wel. Het is een trend in heel Europa. Overal grijpen extremisten de macht of winnen aan populariteit.
We vergeten de adviezen van (echte) wetenschappers serieus te nemen en hebben Google op die troon gezet. Daardoor lijkt het ineens geoorloofd mensen die ergens daadwerkelijk verstand van hebben, aan het kruis te nagelen en publiekelijk te verguizen, want er is ‘zelf onderzoek gedaan’. Tot grote vreugde bij de anonieme kudde schoffeerders. Mensen als Koopmans, van Ranst en Hiemstra zijn daar enkele voorbeelden van. Respect en dankbaarheid zijn vergeten en vervangen door misplaatste, zelfingenomen hoon.
We kijken er niet meer van op als onze politieke leiders louche dealtjes sluiten met dictators om die enge, vieze, stelende en verkrachtende inboorlingen buiten ons Europees Paradijs te houden. We zijn Moria alweer vergeten en straks zijn we ook de stervende zwangere vrouwen en kinderen die liggen weg te rotten in de woestijn bij Libië vergeten. Daar gedropt door een Tunesische dictator op last van de Europese Unie. En hij wordt er nog voor betaald ook. We willen het niet onthouden, want dan moeten we er iets aan doen. We kijken weg en geven degenen die hier wél aankomen de schuld van alles.
Republikeinse Amerikanen zijn massaal vergeten dat Trump de democratie bijna om zeep had geholpen. Hij is momenteel torenhoog favoriet als presidentskandidaat voor de Republikeinen. In de peilingen gaat hij zelfs nek-aan-nek met Biden in de race om het presidentschap. Trump, aangeklaagd voor ongekende misdaden voor een president, maakt een goede kans wéér president te worden. Zelfs als hij na veroordeling schuldig wordt bevonden en in de gevangenis wordt gekieperd, kan hij nog steeds als president van de V.S. gekozen worden. Als dat gebeurt doet zich ook nog eens een ander ongekend fenomeen voor. Hij kan dan zichzelf gratie verlenen.
We vergeten geld te geven aan klimaatwetenschappers die met hun handen in het haar zitten omdat het zeeijs om de polen zich significant anders is gaan gedragen. Wetenschappers hebben geen verklaring. Daarvoor moet onderzoek op de plek zelf worden gedaan. Met vergeet als dat het op de polen écht misgaat, de Aarde in ongekende problemen komt.
De lijst is lang en wordt alleen maar langer.
Vergeten. Hoe doen mensen dat toch?
Disclaimer: gratis, donaties worden zeer gewaardeerd
vadertje.backme.org
Tot slot wil ik hier een alinea uit een column van Lieke Marsman (ik bewonder haar intens) van 3 augustus 2023 in de Volkskrant plaatsen, die aardig aansluit op de wanhoop die ik voel voor de mensheid waar ik ook zo ontzettend van kan houden:
Wie wil weten of hij een geweten heeft, moet een moment de ogen sluiten en zich voorstellen gestorven te zijn; zich afvragen wat hij dan een geldige reden zou vinden om de toegang tot de hemel ontzegd te worden. Als ze aan de hemelpoort bijvoorbeeld tegen mij zouden beginnen over het feit dat ik jarenlang vlees at, zelfs toen ik eenmaal wíst hoe het er in de bio-industrie aan toeging, dan zou ik met gebogen hoofd zelf de weg naar de uitgang wel vinden. Sinds ik dit voor me zag, ben ik vegetariër. Maar als zo’n Petrus daar staat met z’n klembord en gastenlijst en zegt: ‘Lastig, ik zie dat je bij leven lesbisch was…’ dan zou ik antwoorden: fuck you, deze hemel hoef ik niet.
